1269 / 1890

تولد در روز شنبه 3 اسفند 1269 خورشیدی برابر با 13 رجب 1308 قمری و 21 فوریهی 1890 میلادی در خانهای دارای اندرونی و بیرونی، در محلهی پاقاپق شهر تهران. او فرزند چهارم یک خانوادهی نُه نفره بود.

پدرش موسا خان وزیری پسر لطفعلی خان وزیرُف (مهاجر) بود که خانوادهاش پس از عهدنامهی ترکمنچای ( ۱ اسفند ۱۲۰۶ /۲۱ فوریه ۱۸۲۸) به ایران مهاجرت کرده بودند. پدر میرپنج گارد شاهی دربار و  مدرس زبان فارسی در مدرسهی قزاقخانه بود.

مادرش بیبی خانم استرآبادی دختر بانو خدیجه، ملاباشی حرم ناصری، و محمدباقر خان سرکردهی ایل انزان و ایشک آقاسیباشی (رئیس تشریفات) دربار بود. مادر درسخوانده بود؛ اولين زن روزنامهنگار ايراني و پایهگذار اولین دبستان دخترانه در ایران. رسالهی "معایبالرجال" (1313ق/ 1274ش) پاسخ بیبی خانم است به رسالهی "تأدیبالنسوان".

دیگر فرزندان مولود، علینقی (معروف به کلنل وزیری پدر موسیقی ایران)، فتحعلی، خدیجه (معروف به خدیجه افضل)، علیرضا و علیاصغر نام داشتند.

 

 

 

1278 / 1899

تا 9 سالگی یادگیری ترسل و نصاب زیر نظر معلم سرخانه .

 

 

 

1279 / 1900

در 10 سالگی او را به مدرسهی کمالیه فرستادند که از اولین دبستانهای ایران بود، در سال 1278 و 1279 خورشيدي به مدیریت مرتضا قلی خان جنب باغ معیرالممالک تأسیس شد.

 

 

 

1280 / 1901

در 11 سالگی او و برادرانش را برای ادامهی تحصیل به مدرسهی قزاقخانه (آکادمی ملی نظامی) فرستادند.

یادگیری زبان فرانسوی و روسی در مدرسهی قزاقخانه.

قریحه و علاقهی او به نقاشی چنان بود که در مدرسهی نظام از آلات و ادوات جنگی همچون شمشیر و خود و سربازها هم نقاشی میکشید.

 

 

 

1285 / 1906

13 مرداد ماه، دولت اعلام مشروطه کرد.

پدر، موسا خان، که سرتیپ بود به سمت ریاست قشون شیراز منصوب شد و برای مأموریت به شیراز رفت. او دو برادر بزرگتر حسنعلی خان را همراه خود به شیراز برد.

مادر، در اسفند ماه اولین دبستان دخترانهی ایران را به نام «دوشیزگان» را تأسیس کرد.

حسنعلی خان شانزده ساله، طرز کلاسبندی را که در مدرسهی نظام یاد گرفته بود، به مادر آموخت.

 

 

 

1287 / 1908

در هجده سالگی با درجهی ستوانی از مدرسهی قزاقخانه فارغالتحصیل شد.

مجلس شورای ملی به پیشنهاد وزیر فرهنگ به تأسیس مدرسهی صنایع مستظرفه به ریاست کمالالملک رأی داد.

 

 

 

1288 / 1909

در 19 سالگی برای ادامهی تحصیل وارد مدرسهی سنلویی شد.

با محمد حجازی ملقب به مطیعالدوله (نویسنده، 25 فروردین 1279 ــ 10 بهمن 1352) و دوست و همخانه شد.

 

 

 

1289 / 1910

مدرسهی صنایع مستظرفه به سرپرستی کمالالملک تأسیس شد.

حسنعلی خان که درجهی سرهنگی دریافت کرده بود، به رغم آن که پدر و برادرانش نظامی بودند و زمانه هم زمانهی سپاهیگری بود، برای پیگیری جدیتر نقاشی از خدمت ارتش استعفا داد.

به همت محمد حجازی که کارمند ادارهی پست و تلگراف بود، در آن جا مشغول به کار شد اما دیری نپایید و از این کار کناره گرفت. در خانه به نقاشی نشست؛ در اولین روز، نخستین تابلویش را که تصویری از مسیح بود، به پیشنهاد و تشویق محمد حجازی به قیمت 5 تومان فروخت.

در مدرسهی صنایع مستظرفه  School of Fine Arts   (واقع در ضلع جنوبی باغ نگارستان، میدان بهارستان فعلی) ثبت نام کرد و کمالالملک پس از دیدن نمونهی کارش، او را به شاگردی پذیرفت.

« چه محفلی بود این خانهی محقر، در سادگی و بیآلایشی چه عوالمی را سیر میکرد، جذبهی استاد به حدی بود که شاگردان بر خورشید سبقت میگرفتند و پیش از طلوع به مدرسه میآمدند و تا غروب در خدمت استاد...با همکار میکردند با هم گفت و شنود میکردند و با هم میخوردند.کمکم یک خانوادهی روحانی را تشکیل داده بودند... استاد و شاگرد همه مست و مدهوش هم بودند. آن مست تعلیم و این مست تعلم...»  [حسنعلی وزیری؛ از مقدمهی نمایشنامهی کمالالملک؛ چاپنشده ]

 

 

 

1291 / 1912

پس از سه سال، در بیست و دو سالگی با مدرک دیپلم از مدرسهی صنایع مستظرفه فارغالتحصیل شد.

 

 

 

1293 / 1914

6 مرداد ماه، آغاز جنگ جهانی اول.

 

 

 

1295 / 1916

منظومهی "پیغام آب بر خاک" را  سرود که شعر بلندی است مشتمل بر هزار بیت در ذم جنگ جهانی اول (1914 ــ 1918).

« بعد از چهار ماه رنج دماغی تمام شد و این عبارت را که امروز که جمعه 18 محرم 1334 است مینویسم. امیدوارم که به حال انسان بیچاره که امروز تمام شغل خودش را آدمکشی و خرابی کرده فایدهای بکند و روان مرا از اثر این گفته شاد کند آیا روزی را خواهیم دید که برادرهای غضبآلود از این حرفهی میرغضبی و این خصلت اهریمنی دست کشیده یکدیگر را برادروار در آغوش بگیرند و یکچند از این کردهها پشیمان بشوند و روزگار بهشتی را پیشه گیرند؟»    [حسنعلی وزیری؛ از موخرهی منظومه]

 

 

 

1297 / 1918

1 آبان ماه به سمت مدیری و معلمی مدرسهی صنایع مستظرفه منصوب شد.

19 آبان ماه، پایان جنگ جهانی اول.

انتصاب کمالالملک به سمت معاونت وزارت صنایع مستظرفه.

 

 

 

1298 / 1919

ازدواج با بانو عذرا حجازی (ملفب به خانم کوچک) خواهر محمد حجازی.

فرزندان حاصل این ازدواج: مصطفا (که در 2 سالگی از دنیا رفت) و  مهیندخت (1302)

1 بهمن ماه از سوی وزارت معارف و اوقاف به سمت معلمی نقاشی دارالمعلمین منصوب شد.

 

 

 

1299 / 1920

2 مرداد ماه، ریاست کل صنایع مستظرفه با حکم شمارهی 3/116 وزارت فرهنگ، به حسنعلی وزیری محول شد.

1 دی ماه، به سمت مدیر مدرسهی صنایع مستظرفه منصوب شد.

 

 

 

1300 / 1921

مرگ مادر، بیبی خانم.

 

 

 

1301 / 1922

5 مهر ماه قوانین ادارهی صنایع را که در 6 فصل نگاشته بود، به صورت لایحهی قانونی به دارالشورا ارائه میکند. حاصل این طرح راهاندازی و ایجاد ادارهی کل هنرهای زیبا بود که با تلاشهای او به مرحلهی تأسیس رسید.

« کار و صنعت سرمایهایست حقیقی، کارگر و صنعتگر مخلوقی بردبار و بیآزارند ــ نظر به تهیهی سعادت و اعتبار ملی و تولید سرمایهی حقیقی، مطابق پیشنهاد مورخهی 5 حمل (فروردین) 1301 وزیر صنایع تحمیل میکند.»  [حسنعلی وزیری؛ از متن لایحه]

 

 

 

1303 / 1924

"کلوپ موزیکال" توسط علینقی وزیری که تازه از اروپا مراجعت کرده بود، راهاندازی شد.

حسنعلی خان در کلوپ موزیکال به مدت 2 سال برای علاقمندان به نقاشی کلاسهای آموزشی دایر کرد.

 

 

 

1304 / 1925

مرگ پدر، موسا خان.

 

 

 

1305 / 1926

کلوپ موزیکال تعطیل شد.

 

 

 

1306 / 1927

کمالالملک، در اعتراض به کارشکنیهای وزیر معارف وقت و قطع بودجهی مدرسه، از ریاست  صنایع مستظرفه استعفا داد.

 

 

 

1307 / 1928

کلوپ موزیکال مجدداً از سوی کلنل وزیری در خانهای اجارهای در خیابان لالهزار احیا شد.

حسنعلی وزیری برای نخستین بار تابلوهایش را در کلوپ موزیکال که دارای سالنهای متعدد بود، برای عموم به نمایش گذاشت.

حریق کلوپ موزیکال صد عدد از تابلوها را که بیشتر در سبک کلاسیک و رئال بود، خاکسترکرد.

کمالالملک پس از استعفا، برای زندگی رهسپار حسین آباد نیشابور شد. اسماعیل آشتیانی  (از شاگردان کمالالملک) پس از کناره گیری او ریاست مدرسه را بر عهده گرفت.

حسنعلی وزیری برای دیدار استاد به نیشابور سفر کرد.

 

 

 

1312 / 1933

در دی ماه، از سوی وزارت فرهنگ به عنوان معاون صنایع مستظرفهی ایران و برای معرفی آثارش رهسپار سفری 2 ساله به اروپا و آمریکا شد.

 

 

 

1313 / 1934

4 تا 23 نوامبر (آبان ماه) نمایشگاهی از آثار او در International Art Center Of  Roerich Museum  نیویورک برگزار شد و مورد استقبال قرار گرفت. خبر برپایی این نمایشگاه، مورخ 3 نوامبر در روزنامهی ART منتشر شد.

11 نوامبر شنبه، روزنامهی The New York Times از نمایش صد تابلوی حسنعلیخان در موزهی Roerich Museum خبر داد.

«روح شرقی در اصل موضوع، و تکنیک و روش غربی در آثار این هنرمند هویداست.»

دو تابلوی "پرندهی مازندران"  و "برادر من" در نمایشگاه نقاشی  Roerich Museum  به عنوان بهترین انتخاب شد.

موسسهی    Powers  Reproduction Corporation New York    چند هزار نسخه از این دو تابلو را چاپ کرد.

« افتخاری است برای ما که اثری خارقالعاده همانند اثر فوق را انتشار میدهیم و از نقاش آن سپاسگزاریم که اجازهی چاپ و انتشار آن را به ما داد... این نخستین بار است که یک مقاش ایرانی قصد کرده کشورش را به قارهی امریکا معرفی کند...»

در مطبوعات امریکا، آثار حسنعلی وزیری با آثار داوینچی Leonardo di ser Piero da Vinci ایتالیایی و رامبراند Rembrandt Harmenszoon van Rijn هلندی مقایسه شد.

باسانتا کوماروی Basanta Koomar Roy نخستین ژورنالیست هندی ــ امریکایی و نیز مولف چندین کتاب دربارهی رابیندرانات تاگور (شاعر، فیلسوف، موسیقیدان و چهرهپرداز اهل بنگال) از جمله کتاب “Rabindranath Tagore: The Man and His Poetry” و نیز خالق آثار The Labor Revolt in India  و The labor revolt in India. با او مصاحبه کرد و مقالهای با عنوان "حسنعلی خان وزیری هنرمند و هنر او" نوشت.  کوماروی همچنین با مجلات مختلف از جمله  Asia، Book man، Delineator و چندین مجلهی دیگر همکاری داشت.

«ـ چرا تکنیک و سنت هنر ایرانی را پی نگرفتید؟

ـ هنر بله هنر خودش ملیت ندارد. در زندگی بشر صافیترین عنصر است. هنر ماورای حدود و ثغور جغرافیاس ملی و تمام تکنیک و سنن هنر ملی است... در پرسش هنر هر هنرمند باید ملیت خود را فراموش کند و به عالیترین وجه و در حد لیاقت غریزی و طبیعی خود در خدمت هنر قرار گیرد. هنر خود معیار خویش است و نژاد و مذهب و ملیت ملاک نیست. چیزی به نام هنر خالص در هیچ کشوری وجود ندارد.»

در پاییز آثارش را در گالری ECALLE  پاریس به نمایش گذاشت.

در مراجعت از امریکا و پاریس ضمن برپایی نمایشگاهی از آثارش در ژنو، چند هفته در خانهی محمد علی جمالزاده مهمان بود.

 

 

 

1314 / 1935

70 تابلوی او در محل سفارت ایران در لندن برای عموم به نمایش گذاشته شد.

22 آوریل (2 اردیبهشت) روزنامهی The Times در مقالهای، آثار حسنعلی وزیری را با جووانی گستا مقایسه کرد.

« در کار وزیری ابداً از خامی رنگآمیزی که معمولاً در نقاشی روغنی شرقیها موجود است دیده نمیشود...»

14 تا 19 سپتامبر آثارش را در گالری Nierendorf  در آلمان به نمایش گذاشت.

15 سپتامبر روزنامهی Lokal-Anzeiger  برلین دربارهی تابلوهای او نوشت:

« ... در مقابل تابلوهای جنگل و باغ تصور میکردیم که در مقابل شاهکارهای یک از استادان اروپایی قرار داریم...»

16 سپتامبر روزنامهی BÖrsen-Zeitung  چاپ برلین نیز از نمایش آثار او خبر داد و به تحسین تابلوها پرداخت.

روزنامهی Berliner Tageblatt دربارهی او نوشت:

« ... یک امپرسیونیسم ملایم، به منظرههای او که در آفتاب شدید ایران نقاشی شدهاند مانند فلات مرتفع، آبشارها، باغها و درختهاروحی مخصوص میبخشد... این آثار بسیار ظریف و درخشاناند و نشان میدهند که قلم به نرمی بر آنها لغزیده است از این رو کارهای Paul Baum را به یاد میآورد.»

20 سپتامبر روزنامهی Morgenpost برلین دربارهی نقاشیهای به نمایش درآمدهی او نوشت.

21 سپتامبر روزنامهی Deuttche Allgemeine Zeltung برلین نیز تحت عنوان "از تهران تا فینکن وِردِر دو نمایشگاه" نوشت:

«... سبک این نقاشیها اروپایی بوده و در ظرافت با آنها برابری میکند... رنگها با قلمموی نازک و نامحسوسی بسیار ظریف به کار برده شده است...»

24 سپتامبر روزنامهی Berliner illustrierte Nachtausgabe نیز در مقالهای آثار او را نظیر نقاشان رومانتیک آلمانی قلمداد کرد.

25 سپتامبر روزنامههای National-Zeltung  (چاپ اِسِن)، Märkische Volkszeitung  و VÖlkischer Beobachter برلین از نمایش موفقیتآمیز حدود 30 تابلوی حسنعلیخان در Nierendorf  و اسن خبر دادند.

« تابلوهای ایشان شباهتی فوقالعاده نه فقط در انتخاب مناظر و موضوع تابلوها بلکه از نظر رنگآمیزی هم با آثار نقاشان اروپایی و حتا آلمانی دارد... در اغلب تابلوها یک رنگآمیزی فوقالعادهی صنعتی به کار برده شده که شبیه دورهی امپرسیونیزم است... تابلوهای نقاشی قبلاً در لندن، پاریس و ژنو نیز به نمایش گذاشته شده بود.»

26 سپتامبر، روزنامهی Germania Berlin نیز از نمایش تابلوهای او در Nierendorf  خبر داد.

«حسنعلیخان وزیری هر چند که نزد معلم نقاشی اروپایی تحصیل نکرده است ولی تابلوهای او شاهکارهایی هستند که به طور محسوس تلاش و زحمت و عشق به کار در آنها مشاهده میشود...»

25 آبان ماه روزنامهی ایران از نمایش آثار حسنعلی وزیری در برلین خبر داد؛ شمارهی 4833، سال 19

بازگشت  به ایران.

تلاشهایش برای احیای ادارهی کل هنرهای زیبا ناکام ماند.

جدایی از همسرش بانو عذرا حجازی،  ایشان یک سال بعد با کلنل وزیری ازدواج کرد.

نقل مکان به گلعسلک گلابدره. سکونت در خانهیی اجارهیی در قصبهی امازاده قاسم در نزدیکی توچال که به خانهی مشهدی عزیز الله معروف بود.

 

 

 

1315 / 1936

ازدواج با بانو رقیه جبلی.

فرزندان حاصل این ازدواج : مصطفا (1316)، فاطمه / شهین (1318) و پروین (1322)

 

 

 

1317 / 1938

6 شهریور ماه، آغاز جنگ جهانی دوم.

 

 

 

1318 / 1939

طی حوادث جنگ جهانی دوم، 70 عدد از تابلوهایش که هنوز در برلین مانده بود، در حریق خاکستر شد.

 

 

 

1319 / 1940

27 مرداد یکشنبه، خاموشی استاد کمالالملک.

« ساختمان وجودش مردانه و زیبا متناسب و بلندترین قامت طهران بود. موی سپید، صورت گلگون، برق عینک و تمیزی چهره رونقی به قیافه میداد که با معنی روحانیاش در هم شده دیدارش روانبخش و راحترسان بود... از ملاقاتش ادب و احترام ناخواسته در انسان تولید یشد در گذرگاهش کوی و برزن رونقی داشت... در ملک خویش آزادمیزیست: آری وجودش مملکتی بود. » [حسنعلی وزیری؛ کمالالملک]

شهریور ماه، به توصیه و حمایت اسماعیل مرآت وزیر فرهنگ وقت، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به جای مدرسهی کمالالملک و مدرسهی عالی صنایع پیشه و هنر و در ابتدا با نام «هنرکده» در سه رشتهی معماری، نقاشی و مجسمهسازی به تصویب رسید.

تدریس در هنرستان عالی هنرهای زیبا.

 

 

 

1324 / 1945

6 شهریور ماه، پایان جنگ جهانی دوم پایان.

16 بهمن ماه، در نمایشگاه نقاشی که از سوی انجمن روابط فرهنگی ایران با اتحاد شوروی در تهران تشکیل شد، شرکت کرد و به دریافت  مدال هنری نائل آمد. از جمله آثاری که به نمایش درآمد: تابلوی آشیانهی وزیری، تابلوی درخت مقدس، تابلوی ناظم مدرسه، تابلوی برادر من و مجسمهی ادیب پیشاوری (دکتر مصطفا ادیب)

25  بهمن ماه، حسنعلی خان در تابلویی از مناظر گلابدره نظریهی خود را دربارهی پرسپکتیو و استفاده از خطوط منحنی برای اندازهگیری عنوان کرد. این نظریه توسط پرفسور آندره گدار André Godard (بنیانگذار و رئیس وقت دانشکدهی هنرهای زیبای دانشگاه تهران) به نام حسنعلیخان به پاریس فرستاده شد.

«ما روی سطح کروی زندگی میکنیم. محاط مرکز دید ما که چشم باشد در تمام جهات دایره است. برای نشان دادن سطحهای دایره که در جلو نظر ما واقع است قانون طرح، خط مستقیم را مدرک میشمارد و هر مقیاس و تناسبی را در دایهر با خط مستقیم میسنجد و علم خود معتقد است که خط مستقیم جزئی از خط دایره است. پس سنجش سطح دایره با خط مستقیم یهنی سنجش کل که دایره است با جزء که خط مستقیم است وفق نداده تولید ابهام و اشکال میشود... »

29 بهمن ماه، روزنامهی مهر ایران تحت عنوان "کشف علمی توسط حسنعلی وزیری" مقالهی او را دربارهی استفاده از تکنیک پرسپکتیو درج کرد.

26 اسفند ماه، ر.ر. ماکارف در مقالهیی در روزنامهی ایران ضمن درج اخبار مربوط به نمایشگاه، به تحسین آثار حسنعلی وزیری پرداخت.

 

 

 

1325 / 1946

انتشار کتاب کمالالملک به قلم حسنعلی وزیری. چاپخانهی بانک ملی

حسنعلی خان با نوشتن نامههای متعدد به مقامات و نهادهای کشور برای گرامیداشت یاد و خاطرهی کمالالملک، چاپ تابلوهای او، گردآوری و چاپ مقالات راجع به او و اقدام جهت ساخت بنای یادبود برای او طلب همراهی کرد.

5 خرداد ماه، در هنرستان کمالالملک در جلسهی مربوط به احیای هنرهای زیبا شرکت کرد.

25 شهریور ماه، در نمایشگاه هنرهای زیبا به دریافت نشان درجهی یک نائل آمد.

16 دی ماه، طرح حسنعلی خان در مسابقهی طرح آرامگاه کمالالملک که توسط هنرهای زیبا برگزار شده بود، برنده شد.

« بنای ترسیمی آقای وزیری توسط هیأتی بیست و یک نفره شامل علی اکبر دهخدا، محسن فروغی، اسمعیل مرزبان امینالملک، ابوالحسن فروغی، احمد اشتری و ... با مشخصات گنبد کاشی فیروزه، دیوار سنگ سفید، مساحت 8 متر در 8 متر و یک در ورودی  مطابق نما و نقشههای ساختمانی آن که توسط آقای گدار تهیه شده بود مورد قبول قرار گرفت و تصویب شد.»

حسنعلی خان مبلغ 5 هزار تومان جایزهی خود را به حساب آرامگاه واریز کرد اما به رغم تلاشهای او و دیگر اعضای هیأت «به یادگار کمالالملک»، در نهایت امر این بنا در سال 1338 در نیشابور و با طرح هوشنگ سیحون ساخته و در فروردین 1342 رونمایی شد.

در بهمن ماه، به عنوان مشاور در زمینهی اصلاحات اساسی به منظور پیشرفت و ترویج هنرهای ملی کشور به دعوت وزیر بازرگانی و پیشه و هنر در کمیسیون مربوطه شرکت کرد.

اسفند ماه، آثار حسنعلی خان در کاخ شاپور غلامرضا به نمایش گذاشته شد.

26 اسفند ماه، ر.ر. ماکاروف در روزنامهی دوست ایران  مقالهیی دربارهی نمایشگاه او نوشت.

 

 

 

1326 / 1947

9 خرداد، نمونه و ماکت مجسمه و بنای افتخار کمالالملک ساخته و آماده شد.

16 خرداد، از حسنعلی خان و دیگر شاگردان کمالالملک دعوت شد تا برای بازدید از نمونه و ماکت بنای افتخار کمالالملک در کتابخانهی ملی سالن فردوسی گرد آیند.

9 تیرماه،  به شرکت در جلسهی عمومی شورای عالی صنایع مستظرفه دعوت شد.

در شهریور ماه، در جلسهی کمیسیون هنر ادارهی کل نگارش و هنرهای زیبا به ریاست دکتر فرهمندی شرکت کرد.

4 آذر ماه، برای همفکری و همکاری به شرکت در انجمن هنرمندان ایران دعوت شد.

2 دی، به عنوان عضو مشاور هیأت مدیرهی انجمن هنرمندان ایران انتخاب شد.

25 اسفند، سخنرانی در "کانون هدایت افکار" (خیابان نادری) راجع به "ایرانی و هنر".

 

 

 

1327 / 1948

مرداد ماه، به منظور مذاکره و همفکری در خصوص اقدامات مربوط به هنرهای ملی و باستانی به وزارت اقتصاد مالی دعوت شد.

20 بهمن ماه، به عنوان یکی از اساتید هنر برای مشورت در خصوص اقدام در زمینهی پیشرفت هنرهای زیبا به شرکت در کمیسیون مربوطه دعوت شد.

 

 

 

1329 / 1950

10 اسفند، در نامهیی خطاب به وزارت کشور خواستار نامگذاری میدان جدید الاحداث کاشان به نام کمالالملک شد.

 

 

 

1330 ـ 1333/ 1951 ـ 1954

برگزاری جلسات هفتگی مثنویخوانی همراه تعدادی از دوستان در منزل شیخ محمد سنگلجی.

 

 

 

1333 / 1954

جمعه 5 آذر ماه، در 64 سالگی آشیانهی وزیری و چشمانداز زیبای کوهستان را بدرود گفت و به دیدار استاد شتافت.

پیکرش را در امامزاده قاسم به خاک سپردند.

 

 

 

« پرسیدم: حسن آقا اقیانوس را چهقدر دوست دارید؟ فوراً جواب داد: واقعاً بسیار.

ـ کدام یک، اقیانوس یا کوه را بیشتر دوست میدارید؟

ـ کوه را؟

ـ چرا؟

ـ اقیانوس بسیار ناآرام است. به آسانی مضطرب میشود. با کوچکترین آزردگی یا غرور برآشفته میشود. لیکن کوه، همچون یک قدیس است، اهمیت ندارد که طوفان با چه شدتی به جریان افتد یا برف با چه وزنی ببارد، کوه پیامبرگونه استوار و پابرجاست.»

[از گفتگوی کوماروی با حسنعلیخان وزیری]

 

 

 

 

منابع:

آرشیو خصوصی بانو شهین وزیری (تیموری)

پاکباز، روبین؛ دائرهالمعارف هنر؛ نشر فرهنگ معاصر؛ تهران 1378

جمالزاده، محمدعلی؛ کمالالملک؛ مجلهی هنر و مردم؛ دورهی 3، شمارهی 35؛ شهریور 1344

کوماروی، باسانتا؛ حسنعلی خان وزیری هنرمند و هنر او.

کیانی، مصطفی؛ معماری دوره پهلوی اول. چاپ نخست. تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر، ۱۳۸۳.

ماکارف، ر.ر.؛ روزنامهی ایران؛ سال 4؛ شمارهی 252.

مجابی، جواد؛ نقاشی نوین ایران از کی و چهگونه آغاز شد؟ ؛ روزنامهی شرق؛ 5 شنبه 24 فروردین 1391

معرک نژاد، رسول؛ آغاز گرایش نقاشی و نقاشان ایرانی به نقاشی اروپا، «از مدرسهی دارلفنون تا مدرسهی صنایع مستظرفه»؛ ؛ فصلنامهی کارافن؛ تهران؛ سال اول؛ شمارهی 4؛ پاییز 1383

ملاح، حسینعلی؛ زندگی و آثار حسنعلی وزیری؛ فصلنامهی نقش و نگار؛ دورهی اول؛ شمارهی 3؛ بهار 1336

ملاح، مهرانگیز؛ حسنعلی وزیری، هنرمند نقاش و عارف؛ منتشر نشده.

وزیری، حسنعلی؛ کمالالملک؛ چاپ اول؛ چاپخانهی بانک ملی؛ تهران 1325

وزیری، حسنعلی؛ کشف علمی توسط حسنعلی وزیری؛ روزنامهی مهر ایران؛ سال 5 ؛ شمارهی 1142

هروی، حسینعلی؛ حسنعلی خان وزیری و نخستین نمایشگاه یک نقاش ایرانی در امریکا؛ ماهنامهی گلچرخ؛ سال اول؛ شمارهی 1؛ فروردین 1371